ถ้าคุณรู้ว่าตัวเองมีชีวิตอยู่ได้อีกไม่นาน สิ่งที่คุณอยากทำคืออะไร ?
สิ่งต่าง ๆ ที่กำลังทำอยู่ตอนนี้จะยังสำคัญและมีความหมายอยู่หรือไม่ ถ้าหากคืนนี้เรานอนหลับไปแล้วพรุ่งนี้ไม่ได้ตื่นลืมตาขึ้นมาอีกครั้ง
ถึงแม้ว่าคนเราจะเกิดมาและจากไปเพียงลำพัง แต่ระหว่างที่เรามีชีวิตอยู่ ชีวิตของเราก็มีความเกี่ยวข้อง เชื่อมโยงกับผู้คนและสิ่งต่าง ๆ อยู่เสมอ หลายครั้งเหตุผลในการมีชีวิตอยู่ของใครบางคนก็เป็นเพียงแค่การรับรู้ว่าชีวิตของเขายังมีความหมายกับใครอีกคนแค่เพียงเท่านั้น
มนุษย์ต่างวัยชวนทบทวนเส้นทางชีวิตที่ผ่านมา และออกตามหาความหมายของการมีชีวิตไปกับซีรีส์ญี่ปุ่นเรื่อง All Lives ที่เพิ่งออกอากาศเนื่องในวาระครบรอบ 60 ปี ของสถานี TV Tokyo ไปเมื่อช่วงต้นเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา และตอนนี้สามารถรับชมได้แล้วผ่านทางแพลตฟอร์มสตรีมมิง Netflix
All Lives เล่าเรื่องราวของคุณลุงนารุเสะผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายที่เพิ่งได้รับการวินิจฉัยว่าโรคที่เป็นอยู่ไม่สามารถรักษาให้ดีขึ้นได้อีกแล้ว และเขาจะมีชีวิตอยู่ได้อีกแค่เพียง 3 เดือน ในขณะเดียวกัน เขายังต้องต่อสู้กับความเจ็บปวด ทรมานทั้งทางร่างกายและจิตใจที่เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าราวกับว่าจะไม่มีวันสิ้นสุด อีกทั้งความเบื่อหน่ายที่ต้องใช้ชีวิตที่เหลือเพื่อรอวันจากไปอยู่บนเตียงคนไข้แบบนี้ เขาจึงตัดสินใจหนีตามคุณหมอซากุระ ซึ่งเป็นหมอเจ้าของไข้ ออกจากโรงพยาบาลไปตามหาความหมายและร่องรอยชีวิตที่เคยทิ้งไว้ในที่ต่าง ๆ อีกครั้ง
ตลอดการเดินทางของคู่หูคุณหมอและคนไข้คู่นี้ เราจะเห็นว่าคุณลุงนารุเสะอารมณ์เปลี่ยนกลับไปกลับมาอยู่ตลอด เดี๋ยวก็อยากตาย เดี๋ยวก็อยากมีชีวิตอยู่ เพราะความเจ็บปวดจากอาการของโรค เวลาที่เขาไม่เจ็บ เขาก็จะใช้ชีวิตปกติ มีความสุขกับปัจจุบันที่อยู่ตรงหน้าพร้อมกับการทบทวนเรื่องราวที่เคยเกิดขึ้นในอดีต แต่เวลาที่เขาเจ็บปวด ทรมานขึ้นมามาก ๆ เขาก็จะขอให้คุณหมอซากุระนำยาที่เขาเรียกว่า “ยาวิเศษ” มาฉีดให้ เพื่ออนุญาตให้เขาได้จากโลกนี้ไปอย่างสงบ ไม่ต้องอดทนต่อสู้กับความทุกข์ทรมานอีกต่อไป
ความสวยงามของชีวิตเกิดขึ้นเพราะเรามีเรื่องราวให้จดจำ
คุณลุงนารุเสะบอกว่า “เวลากำลังจะตาย คนเราไม่รู้เวลาหรอก ไม่ว่าตอนนี้เราจะอายุ 18 หรือ 45 ก็รู้สึกเหมือนกันหมด ชีวิตคนเราเต็มไปด้วยความทรงจำ วันนี้ไม่มีความหมายอะไรนอกจากเป็นความทรงจำของวันพรุ่งนี้”
ในชีวิตของเรามีเรื่องราวต่าง ๆ เกิดขึ้นมากมาย และบางส่วนถูกเก็บไว้เป็นความทรงจำของชีวิต ทั้งเรื่องราวที่ดีและไม่ดี ถ้าคนเราไม่มีความทรงจำอยู่เลย ชีวิตคงจะดูว่างเปล่ามาก เวลาเรามีความทุกข์ใจมาก ๆ เราอาจจะอยากให้ตัวเองลืมเลือนเรื่องราวต่าง ๆ และจริง ๆ แล้วการลืมทุกอย่างไปนั้น อาจจะทำให้เราไม่เกิดการเรียนรู้ หรือทำผิดพลาดในเรื่องเดิมซ้ำ ๆ
ถึงแม้ว่าความทรงจำที่ประกอบขึ้นเป็นเรื่องราวในชีวิตของเราจะมีทั้งเรื่องที่สวยงามและเลวร้าย แต่ทั้งหมดนั้นก็คือชีวิต คือธรรมชาติของมัน ไม่มีชีวิตของใครที่มีแต่ความสุขหรือความทุกข์เพียงอย่างเดียว วันข้างหน้าแม้เราจะจากโลกนี้ไป แต่ตัวเราอาจจะยังมีชีวิตอยู่ในความทรงจำของใครบางคนเสมอ อย่างที่มีคนเคยบอกไว้ว่า “คนเราตายได้ 2 ครั้ง ครั้งแรกคือวันที่เราหมดลมหายใจ และครั้งที่สองคือวันที่บนโลกนี้ไม่มีใครนึกถึง หรือพูดถึงเราอีกต่อไปแล้ว”
บางครั้งความหมายของการมีชีวิต อาจคือการมีชีวิตอยู่เพื่อใครบางคน
“มนุษย์ไม่ได้มีชีวิตอยู่เพื่อตัวเองเท่านั้น แต่เพื่อคนอื่นด้วย ถ้าทำเพื่อตัวเองอย่างเดียว คงจะน่าเบื่อมาก” คุณลุงนารุเสะบอกกับคุณหมอซากุระ หลังจากที่เขาตัดสินใจว่าจะมีชีวิตอยู่ต่อเพราะคำขอร้องของคุณหมอ
ชาวญี่ปุ่นมีปรัชญาการใช้ชีวิตอย่างหนึ่งเรียกว่า “โอโมอิยาริ” หมายถึง การใช้ชีวิตด้วยการคำนึงถึงความรู้สึก ความต้องการ และมุมมองของผู้อื่นด้วยความเคารพ ให้เกียรติ เอาใจเขามาใส่ใจเราอยู่เสมอ โดยไม่คาดหวังอะไรตอบแทนกลับมา
ในซีรีส์เราจะเห็นภาพของคุณหมอซากุระที่คิดถึงคุณลุงนารุเสะอยู่ตลอด ตั้งแต่วันที่คุณลุงยังรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาลจนถึงวันสุดท้ายที่เขาจากไป ไม่ว่าจะทำอะไร ไปที่ไหน คุณหมอซากุระก็จะนึกถึงความสบายใจของคุณลุงนารุเสะเป็นหลัก เพราะอยากให้คุณลุงมีความสุขในช่วงเวลาที่เหลือให้มากที่สุด อะไรที่คิดว่าจะทำให้คุณลุงมีความสุขได้ คุณหมอก็ไม่ลังเลที่จะทำ
ขณะเดียวกันคุณหมอก็ไม่ได้ละเลยหน้าที่ของหมอที่จะดูแลเรื่องสุขภาพร่างกายและการรักษาโรค เขาจะคอยอยู่ใกล้ ๆ เตรียมพร้อมอยู่ตลอด หากเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉินที่คุณลุงเจ็บปวดจากอาการของโรค เขาจะรีบมาอยู่ข้าง ๆ คุณลุงทันที ถ้าสามารถฉีดยาได้ เขาจะฉีดให้ แต่ถ้าต้องรอให้ครบจำนวนชั่วโมงที่ต้องทิ้งระยะจากยาที่เพิ่งฉีดไปตอนแรก เขาก็จะมาคอยอยู่ข้าง ๆ ปลอบโยน และให้กำลังใจคุณลุงทุกครั้ง
ส่วนคุณลุงนารุเสะ แม้เขาจะไม่ได้ถามไถ่อะไรเกี่ยวกับคุณหมอมากนัก แต่เขาก็พอรับรู้ว่าคุณหมอมีปัญหาบางอย่างเกี่ยวกับหน้าที่การงานและชีวิตส่วนตัว ช่วงหลัง ๆ คุณหมอซากุระก็ค่อย ๆ เล่าเรื่องราวของตัวเองให้คุณลุงฟังมากขึ้น แม้กระทั่งเรื่องราวบางอย่างที่เป็นบาดแผลติดอยู่ในใจเขามาตลอด
ดูแลทั้งกายและใจ เพื่อโมงยามสุดท้ายที่สวยงาม
คุณหมอซากุระเป็นหมอที่มีความห่วงใยความรู้สึกคนไข้สูงมาก เขาเคยนอนมองเพดานอยู่เป็นวันโดยไม่ขยับตัวเลยสักครั้ง ใส่ผ้าอ้อมไว้เพื่อที่จะไม่ต้องลุกไปเข้าห้องน้ำ และกินเยลลีวิตามินแทนการกินข้าว เพื่อให้เขาเข้าใจอาการของคนไข้ที่ลุกจากเตียงไม่ได้
สำหรับคุณหมอซากุระ เขาไม่ได้มองคุณลุงนารุเสะเป็นเพียงคนไข้ที่กำลังจะจากไป แต่มองคุณลุงเป็นเหมือนญาติผู้ใหญ่คนหนึ่ง สิ่งที่คุณหมอทำเพื่อคุณลุงนารุเสะจึงไม่ใช่แค่ให้การรักษาตามอาการทางร่างกายที่ดีที่สุดเพื่อยื้อชีวิตคุณลุงไว้ให้นานที่สุด แต่เขาเลือกที่จะดูแลจิตใจและความรู้สึกของคุณลุง ให้คุณลุงได้มีความสุข ความสบายใจ เป็นการใช้วิธีดูแลแบบประคับประคอง หรือ Palliative Care ซึ่งเป็นวิธีการรักษาที่ถูกนำมาใช้ดูแลผู้ป่วยเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ในปัจจุบัน เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตและกำลังใจที่ดีในการก้าวผ่านอีกหนึ่งช่วงเวลาที่ยากลำบากของชีวิต
ในช่วงเวลาสุดท้ายของคุณลุงนารุเสะ เขายังคงพูดถึงเรื่องราวการเดินทางครั้งนั้นว่ามันดีและมีความหมายกับเขามากแค่ไหน แม้กระทั่งเรื่องเล็ก ๆ อย่างรสชาติของไส้กรอกย่างก็ยังอยู่ในความทรงจำของคุณลุงมาจนถึงตอนนี้ สุดท้ายคุณลุงนารุเสะก็จากไปอย่างสงบพร้อมกับลูกสาว หลานชาย และคุณหมอเจ้าของไข้ที่ดูแลเขาเป็นอย่างดีมาโดยตลอด เหมือนเป็นครอบครัวสุดท้ายที่เขามีในชีวิต
เพราะมีวันสุดท้าย ชีวิตจึงมีความหมายที่สมบูรณ์
ความตายและการจากลาอาจทำให้ชีวิตมีความหมายที่สมบูรณ์มากขึ้น ถ้าเราใช้ชีวิตไปเรื่อย ๆ แบบไม่มีวันสิ้นสุด เราอาจจะไม่ได้ดูแลตัวเอง ไม่รักษาสุขภาพ ไม่รีบทำในสิ่งที่อยากทำ ผลัดวันประกันพรุ่ง เลื่อนสิ่งที่เราไม่อยากทำออกไปเรื่อย ๆ เพราะเราคิดว่าเอาไว้ทำเมื่อไรก็ได้ แต่จุดจบของชีวิตสอนให้เราไม่ประมาท และระลึกถึงความจริงอยู่เสมอว่าชีวิตมันมีวันสุดท้าย เป็นกฎเกณฑ์ธรรมชาติที่เท่าเทียมสำหรับทุกคน ไม่มีใครได้รับการยกเว้น
ก่อนคุณลุงนารุเสะจะจากไปเขาสั่งเสียคุณหมอซากุระไว้ว่าให้คุณหมอไปเป็นหมอที่ดี ไปทำให้ผู้ป่วยคนอื่นได้มีความสุขแบบที่เขามีโอกาสได้รับ หลังการจากไปของคุณลุง คุณหมอก็ทำตามคำสั่งเสียนั้น เขาย้ายไปอยู่ศูนย์การดูแลแบบประคับประคอง เพราะอยากดูแลคนไข้ให้มีความสุข ความสบายทั้งกายและใจให้มากที่สุดในช่วงเวลาสุดท้ายของชีวิต และอยากให้ผู้ป่วยจากไปด้วยความรู้สึกว่าโลกใบนี้ก็ไม่ได้แย่เกินไป ไม่ใช่ความโล่งใจที่ได้ทิ้งชีวิตและลาจากโลกใบนี้ไปสักที
สุดท้ายแม้คุณลุงนารุเสะจะจากไป แต่เรื่องราวต่าง ๆ ของเขาก็ยังอยู่ในความทรงจำของคุณหมอซากุระอยู่เสมอ การได้ใช้เวลาร่วมกับคุณลุงทำให้เขาได้เรียนรู้ว่า การมีชีวิตอยู่เพื่อทำให้ชีวิตของคนอื่นมีความหมายทำให้ช่วงเวลาในชีวิตของเขางดงามเช่นเดียวกัน
ขอบคุณภาพจาก : Netflix
