เพราะสุขภาพช่องปากและฟันสำคัญกับทุกโมเมนต์ของชีวิต ต้อนรับปีใหม่ ด้วยการบอกรักตัวเองให้มากกว่าเก่า ลองยกระดับการดูแลสุขภาพช่องปากและฟันให้ดียิ่งขึ้น
มนุษย์ต่างวัยชวนทุกคนดูแลสุขภาพช่องปากด้วยเทคนิคการนวดกระตุ้นต่อมน้ำลายและออกกำลังกายช่องปากจาก “หมอแคท” ทันตแพทย์หญิง กนกวรรณ เอื้อธรรมาภิมุข เจ้าของเพจเฟซบุ๊ก DrCatt Prevé และเจ้าของคลินิกทันตวัน ทันตแพทย์ เพื่อให้ทุกคนมีเทคนิคดี ๆ ในการฝึกกล้ามเนื้อลิ้นให้แข็งแรง และช่วยรักษาประสิทธิภาพในการกลืนให้ดีอยู่เสมอ
เมื่ออายุมากขึ้น อวัยวะและกล้ามเนื้อต่าง ๆ จะเริ่มเสื่อมถอย หนึ่งในอวัยวะสำคัญที่เราอาจมองข้ามไปและไม่ค่อยได้ใส่ใจนัก สิ่งนั้นก็คือ “ลิ้น”ซึ่งเป็นเหมือนเพื่อนคู่ใจเหงือกและฟันในการช่วยให้เราสามารถรับรสชาติต่าง ๆ และบดเคี้ยวอาหารให้ดีขึ้น
ผู้หญิงหลายคนเมื่อเข้าสู่วัยหมดประจำเดือนไปแล้ว มักจะมีภาวะในช่องปากตามมา เช่น อาการปากแห้ง น้ำลายแห้ง แต่ส่วนใหญ่หลายคนจะไม่ได้กังวลตรงจุดนี้มาก เพราะคิดว่าไม่ได้มีผลร้ายแรงต่อสุขภาพ ส่วนสาเหตุของปัญหาสุขภาพช่องปากของผู้ชายนั้นมักเกิดจากการสูบบุหรี่ ดื่มเหล้า ความเครียด รวมถึงยาที่ใช้ในการรักษาโรคประจำตัวก็ทำให้เกิดภาวะปากแห้งได้ ความเสื่อมตามธรรมชาติเมื่ออายุมากขึ้น ก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่ง
ซึ่งปัญหาที่มักจะตามมาจากอาการปากแห้ง คือ ฟันผุง่ายขึ้น เหงือกอักเสบได้ง่ายขึ้น แสบร้อน เป็นแผลในปาก เมื่อก่อนเคยกินอาหารสจัดหรือเผ็ดมาก ๆ ได้ ก็เริ่มกินได้น้อยลงเรื่อย ๆ เพราะกินแล้วจะรู้สึกแสบร้อน เวลาที่กลืนอาหารก็มักจะติดคอ หรือถ้ากลืนของแข็ง ๆ ก็มักจะครูดตั้งแต่บริเวณปากไปจนถึงคอจนเป็นแผล นอจากนี้ยังทำให้เป็นแผลร้อนในบ่อย และเป็นหลายจุดพร้อม ๆ กันด้วย
วิธีแก้ปัญหาปากแห้งนั้น สามารถทำได้โดย
- จิบน้ำบ่อย ๆ
- อมลูกอมที่ไม่มีน้ำตาล
- อมน้ำแข็ง
- ใช้เจล สเปรย์ หรือน้ำลายเทียม เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับช่องปาก
แต่ในกรณีที่ปากไม่ได้แห้งมากก็สามารถใช้วิธีนวดกระตุ้นต่อมน้ำลาย เพื่อช่วยรักษาความชุ่มชื้นของปากได้
คนเรามีต่อมน้ำลายอยู่ทั้งหมด 3 จุด คือ คู่ที่ 1 – อยู่บริเวณด้านหน้าหู คู่ที่ 2 – อยู่บริเวณใต้คางด้านข้าง และคู่ที่ 3 อยู่บริเวณใต้คางด้านหน้า วิธีนวด คือ ให้เราพับนิ้วโป้งลงแล้วค่อย ๆ ใช้มือทั้ง 2 ข้างนวดคลึงเบา ๆ บริเวณที่มีต่อมน้ำลายอยู่ประมาณ 10 ครั้ง นวดทุกวันช่วงเช้า กลางวัน เย็น ให้นวดก่อนอาหาร หรือนวดใกล้ ๆ มื้ออาหาร เพื่อกระตุ้นให้น้ำลายออกมาได้มากขึ้น
เมื่อเราอายุมากขึ้น ความสามารถในการกลืนก็มักจะลดลงตามไปด้วย ผู้สูงอายุบางคนเวลากินอาหารแล้วอาหารติดริมฝีปากหรือกระพุ้งแก้มจะไม่รู้สึกด้วยซ้ำว่ามีอาหารติดอยู่ และจะไม่สามารถใช้ลิ้นเลียออกเองได้เพราะความรู้สึกลดน้อยลง หรือลิ้นไม่ไปตามคำสั่งของสมอง สิ่งที่จะช่วยได้ คือ การฝึกกล้ามเนื้อลิ้น เพื่อช่วยให้ประสิทธิภาพหรือความสามารถในการกลืนดีขึ้น ด้วยวิธีต่อไปนี้
1. แลบลิ้นยาวแล้วเก็บเข้าไปทำรอบละ 10 ครั้ง
2. ใช้ลิ้นแตะมุมปากซ้าย-ขวา
3. ใช้ลิ้นแตะริมฝีปากบน-ล่าง
4. ใช้ลิ้นแตะกระพุ้งแก้มซ้าย-ขวา
5. ใช้ลิ้นแตะริมฝีปากบน-ล่างด้านใน
6. ใช้ลิ้นแตะกระพุ้งแก้มบน-ล่าง-ซ้าย-ขวา แล้ววนสลับข้างอีกรอบ
นอกจากนี้ เรายังสามารถฝึกกล้ามเนื้อปาก ด้วยการ
1. เป่าลมออกจากปาก
2. อมลมไว้แล้วดันไปทางกระพุงแก้มซ้าย-ขวา
3. ออกเสียงอา อี อู
นอกจากเรื่องของอายุแล้วยังมีสาเหตุอื่น ๆ ที่ทำให้ประสิทธิภาพในการกลืนของเราลดลงด้วย อาทิ การเสื่อมของกล้ามเนื้อ โรคทางสมองบางประเภท โรคช่องปาก โรคช่องคอ และโรคทางหลอดอาหาร รวมทั้งการเกิดกรดไหลย้อนด้วย
วิธีนวดกระตุ้นต่อมน้ำลาย และออกกำลังกายช่องปาก บุพการีที่เคารพ Season 3 EP. 31
